Mô hình Con bướm – Butterfly pattern

Mô hình Con bướm – Butterfly pattern là gì?

Butterfly pattern là một trong số những mô hình thuộc nhóm Harmonic pattern, được Bryce Gilmore tạo ra đầu tiên và sau này được phát triển hoàn chỉnh hơn bởi Scott Carney.

Nguồn gốc của nó thì cũng xuất phát từ mô hình Harmonic nguyên thủy hay còn được gọi là mô hình Gartley nguyên thủy, do chính cha đẻ của Harmonic pattern tạo ra, Harold M. Gartley. Sau này, Scott Carney đã hoàn thiện nó hơn bằng cách đưa các tỷ lệ Fibonacci vào trong mô hình, và sau đó nó có tên Gartley hay Gartley 222. Sở dĩ có tên Gartley 222 là vì mô hình này được tìm thấy lần đầu tiên ở trang số 222 trong cuốn sách nổi tiếng của Harold M. Gartley, “Profits in the stock market”. Mô hình Con bướm cũng có hình dáng khá tương tự với Gartley 222 nên đôi khi người ta vẫn gọi nó với cái tên là Gartley Butterfly.

Một trong những ưu điểm của mô hình Con bướm vượt trội hơn so với mô hình Gartley là tạo ra các vị trí vào lệnh đẹp hơn, mua ở mức giá thấp hơn (điểm D thấp hơn X trong mô hình bullish) và bán ở mức giá cao hơn (điểm D cao hơn điểm X trong mô hình bearish).

Giống như các Harmonic pattern, mô hình Con bướm được áp dụng trên tất cả các loại tài sản và trên nhiều khung thời gian khác nhau.

Đặc điểm nhận diện mô hình và các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của Butterfly pattern

Mô hình Con bướm có 2 loại: Con bướm tăng giá (Bullish Butterfly) và Con bướm giảm giá (Bearish Butterfly), nhưng đều được cấu thành từ 5 điểm: X, A, B, C, D, tạo thành 4 đợt sóng: XA, AB, BC và CD, trong đó có 2 sóng chính theo xu hướng chung của thị trường (XA và BC), xu hướng này đang ở giai đoạn mới bắt đầu và 2 sóng điều chỉnh xen kẽ (AB và CD). Sau khi mô hình kết thúc, thị trường sẽ tiếp tục xu hướng chính.

Các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của mô hình

• Đoạn XA không có quy luật cụ thể nào cả nhưng nó thường xuất hiện sớm trong thời gian ban đầu hình thành của một xu hướng.
• AB điều chỉnh về mức thoái lui 0.786 của đoạn xu hướng XA
• BC điều chỉnh về mức thoái lui từ 0.382 đến 0.886 của đoạn xu hướng AB
• CD mở rộng về mức từ 1.618 đến 2.618 của đoạn xu hướng AB và thoái lui về mức từ 1.27 đến 1.618 của đoạn hướng XA.

Mô hình Bullish Butterfly

• Bắt đầu bằng một đoạn tăng giá XA
• Sau đó thị trường điều chỉnh giảm về B, tạo thành sóng AB
• Tiếp theo, giá tăng lên lại tại C, tạo thành sóng BC
• Cuối cùng, điều chỉnh giảm về D và vượt qua đáy X.
• Sau khi điểm D hoàn thành và mô hình thỏa mãn tất cả các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci thì thị trường sẽ có xu hướng đi lên từ vị trí của điểm D, trader vào lệnh Buy.

Mô hình Bearish Butterfly

• Bắt đầu bằng một đoạn giảm giá XA
• Sau đó thị trường điều chỉnh tăng đến B, tạo thành sóng AB
• Tiếp theo, giá giảm xuống lại về C, tạo thành sóng BC
• Cuối cùng, điều chỉnh tăng đến D và vượt qua đỉnh X.
• Sau khi điểm D hoàn thành và mô hình thỏa mãn tất cả các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci thì thị trường sẽ có xu hướng đi xuống từ vị trí của điểm D, trader vào lệnh Sell.

Điểm B là điểm quan trọng nhất của mô hình. Đoạn AB cần điều chỉnh không được nông nhưng cũng không quá sâu. Mục tiêu thoái lui của điểm B phải chính xác ở mức 0.786 hoặc gần bằng nhất với tỷ lệ này thì mô hình Con bướm mới xảy ra.

Tiếp đến là điểm D, đặc trưng của Butterfly pattern là điểm D vượt xa điểm X và mục tiêu thoái lui ít nhất là 1.27 so với XA.

Các bước giao dịch với mô hình Con bướm

• Bước 1: Nhận diện mô hình Harmonic Bướm tiềm năng

Với bước này, các bạn có thể quan sát chuyển động của giá, phóng to, thu nhỏ biểu đồ để phát hiện ra những hình dáng đặc biệt. Mô hình Con bướm bước đầu có hình dáng giống chữ M hoặc chữ W, các bạn tiến hành đánh dấu 5 điểm trên đồ thị. Nếu điểm C thấp hơn điểm A và điểm D thấp hơn điểm X (trường hợp chữ M) hoặc điểm C cao hơn điểm A và điểm D cao hơn điểm X (trường hợp chữ W) thì đây có thể là mô hình Butterfly pattern tiềm năng. Nhưng để xác định chắc chắn, các bạn cần tiến hành đo các tỷ lệ Fibonacci của mô hình.

• Bước 2: Đo lường các tỷ lệ Fibonacci của mô hình

Đầu tiên, các bạn dùng Fibonacci Retracement (FR) để đo mức thoái lui của đoạn AB so với XA. Nếu tỷ lệ là 0.786 hoặc xấp xỉ thì tiếp tục đo các tỷ lệ còn lại, nếu tỷ lệ này thấp hơn và rơi vào khoảng 0.382 – 0.618 thì mô hình có thể là Crab pattern (Con cua).

Tiếp đến, dùng FR để đo mức thoái lui của đoạn BC so với AB. Tỷ lệ này dao động trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 là hợp lệ.

Sau đó, dùng FE để đo mức mở rộng của đoạn CD so với AB, tỷ lệ này phải rơi vào khoảng từ 1.618 – 2.618. Nếu BC thoái lui ở mức 0.382 thì CD ít nhất phải mở rộng ở mức 1.618 và nếu BC thoái lui đến mức 0.886 thì CD cũng phải mở rộng đến mức 2.618, nghĩa là tỷ lệ giữa 2 đoạn này phải tăng lên hoặc giảm theo tương ứng thì mô hình giá Con bướm sẽ chuẩn xác hơn.

Các bạn có thể hình dung là nếu BC thoái lui tại mức 0.382 so với AB mà CD mở rộng đến mức 2.618 so với AB thì lúc này, hình dáng Con bướm sẽ không còn cân xứng và kéo theo tỷ lệ thoái lui của D so với XA sẽ không còn nằm trong khoảng 1.27 – 1.618.

• Bước 3: Tiến hành giao dịch nếu mô hình hợp lệ

Nếu các tỷ lệ Fibonacci đo được thỏa mãn điều kiện mô hình Con bướm thì các bạn tiến hành giao dịch.

Vào lệnh – Entry

Đối với các mô hình giá Harmonic, các bạn nên đợi mô hình hoàn tất rồi mới vào lệnh.

Tại điểm D, vào lệnh Buy nếu là Bullish Butterfly, vào lệnh Sell nếu là Bearish Butterfly.

Ngoài ra, các bạn có thể chờ đợi từ 1 đến 2 cây nến xác nhận xu hướng hình thành sau điểm D rồi vào lệnh.

• Bullish Butterfly: 1 hoặc 2 nến tăng sau điểm D
• Bearish Butterfly: 1 hoặc 2 nến giảm sau điểm D

Hoặc các bạn cũng có thể sử dụng kết hợp tín hiệu vào lệnh từ những công cụ khác như chỉ báo kỹ thuật hay các mô hình nến, phụ thuộc vào hệ thống giao dịch mà các bạn đang thiết lập và giao dịch hoặc tình hình cụ thể của thị trường ở thời điểm đó.

Cắt lỗ – Stop loss

Với bất kỳ chiến lược giao dịch nào thì đặt stop loss luôn là nguyên tắc quan trọng và không thể thiếu, đặc biệt đối với các trader mới. Stop loss là công cụ quản trị rủi ro hiệu quả nhất.

Điểm đặt cắt lỗ hợp lý nhất của mô hình này chính là phía dưới điểm D nếu là Bullish Butterfly hoặc phía trên điểm D nếu là Bearish Butterfly. Bởi vì nếu giá chạm vào các mức cắt lỗ này, điểm D sẽ không còn thỏa mãn điều kiện thoái lui tối đa 1.618 so với đoạn XA, mô hình Con bướm bị phá vỡ.

Chốt lời – Take profit

Có rất nhiều cách chốt lời khi giao dịch với mô hình giá Con bướm như mục tiêu chốt lời tại mức giá của điểm A, là điểm cao nhất của mô hình (bullish)/thấp nhất của mô hình (bearish) hoặc có thể chốt lời tại điểm E, ứng với mức thoái lui 1.618 của đoạn CD.

Tuy nhiên, mô hình giá Con bướm là một price pattern rất tiềm năng, nó có thể xuất hiện tại giai đoạn sớm của một xu hướng mới, nghĩa là sau khi điểm D hình thành, giá sẽ bức phá rất mạnh để tiếp diễn xu hướng đó, phần bức phá này chính là giai đoạn hưng thịnh nhất của xu hướng. Hoặc là mô hình này xuất hiện vào gần cuối của một xu hướng và sau khi điểm D hoàn thành, thị trường sẽ đảo chiều, chúng ta có hoàn toàn có khả năng nắm bắt một phần rất lớn của xu hướng mới. Chính vì vậy, một trong những chiến lược chốt lời được các trader chuyên nghiệp sử dụng khi giao dịch với mô hình này là chiến lược chốt lời từng phần, kết hợp trailing stop.

Cách chốt lời như sau: sau khi giá đạt mục tiêu tại mức giá của điểm A, các bạn đóng một nửa khối lượng lệnh, sau đó dời stop loss của một nửa lệnh còn lại đến điểm cao (swing high) gần nhất đối với mô hình Bearish Butterfly hoặc điểm thấp (swing low) gần nhất đối với mô hình Bullish Butterfly.

Chiến lược chốt lời này đa số sẽ giúp trader thu được lợi nhuận, vì phần lợi nhuận đã chốt của một nửa lệnh sẽ bù đắp được thua lỗ trong trường hợp ngay sau đó thị trường chống lại bạn. Và chiến lược này cũng sẽ giúp trader mang về nhiều lợi nhuận hơn, nếu sau đó thị trường tiếp tục đi đúng xu hướng dự đoán.

Ví dụ về giao dịch với mô hình Butterfly Harmonic trong forex

Ví dụ 1: mô hình Bullish Butterfly xuất hiện trên cặp EUR/USD ở khung thời gian H4

Các tỷ lệ Fibonacci đo được như sau:

• AB thoái lui chính xác đến tỷ lệ 0.786 của XA
• BC thoái lui 0.786 của AB, nằm giữa khoảng từ 0.382 đến 0.886, thỏa mãn điều kiện
• CD mở rộng 1.886 của AB, nằm giữa khoảng 1.618 đến 2.618, thỏa mãn điều kiện
• CD thoái lui chính xác đến 1.618 của XA

Tất cả các tỷ lệ này đều thỏa mãn điều kiện của mô hình Con bướm.

Chiến lược giao dịch cụ thể:

• Vào lệnh Buy tại D vì tại đây xuất hiện một cây Bullish Reversal Pin bar, cho tín hiệu vào lệnh Buy nên tín hiệu để thực hiện giao dịch này là rất mạnh.
• Đặt stop loss dưới điểm D hay dưới giá thấp nhất của Pin bar khoảng vài pip
• Sử dụng chiến lược chốt lời từng phần. Chốt lời một nửa khối lượng lệnh tại mức giá của điểm A, sau đó trailing stop lên điểm thấp gần nhất (Trailing stop 1), khi giá tiếp tục tăng lên và tạo swing low cao hơn, các bạn có thể dời stop loss lên vị trí này để giảm thiểu thua lỗ nếu thị trường đi ngược lại.

Ví dụ 2: mô hình Bearish Butterfly xuất hiện trên cặp XAU/USD ở khung thời gian H1

Các tỷ lệ Fibonacci đo được như sau:

• AB thoái lui xấp xỉ 0.786 so với XA, chênh lệch không đáng kể
• BC thoái lui xấp xỉ 0.5 so với AB
• CD mở rộng xấp xỉ 1.618 so với AB và thoái lui 1.618 so với XA

Các tỷ lệ này đã thỏa mãn điều kiện của mô hình giá Butterfly.

Chiến lược giao dịch được sử dụng tương tự như trường hợp ở ví dụ 1. Cụ thể như sau:

• Vào lệnh Sell tại điểm D vì tại đây xuất hiện mô hình nến đảo chiều giảm Đỉnh nhíp, nên tín hiệu vào lệnh Sell trở nên mạnh mẽ hơn.
• Stop loss cách D vài pip
• Chốt lời một phần lệnh khi giá chạm vào mức giá tại điểm A. Dời stop loss xuống điểm cao (swing high) gần nhất. khi giá tiếp tục giảm và tạo swing high thấp hơn, các bạn tiếp tục dời stop loss đến swing high này để giảm thiểu thua lỗ.

Qua 2 ví dụ trên, nhờ tín hiệu từ các mô hình nến mà các điểm vào lệnh trở nên đáng tin cậy. Chính vì vậy, khi giao dịch với các mô hình giá, các bạn nên sử dụng kết hợp thêm những công cụ phân tích khác để xác nhận tín hiệu vào lệnh, đặc biệt là các mô hình nến, vì công cụ này cung cấp các tín hiệu đảo chiều khá chính xác.

Kết luận

Mô hình giá Con bướm Butterfly mang lại cơ hội giao dịch ngay từ những thời điểm bắt đầu của một xu hướng mới nên trader có thể kiếm được nhiều lợi nhuận hơn mà thua lỗ cũng sẽ ít hơn. Chiến lược giao dịch với mô hình này cũng không quá phức tạp nhưng điều quan trọng nhất chính là ở khâu nhận diện mô hình. Trên thị trường, hiện nay cũng đã xuất hiện một số indicators xác định các mô hình giá, trong đó có cả Butterfly pattern, nhưng chúng tôi luôn khuyến khích các nhà giao dịch nên làm tự làm tất cả mọi thứ trong khả năng của mình, điều này mang lại hiệu quả cao hơn, kích thích bộ não chúng ta làm việc nhiều hơn. Bằng việc luyện tập quan sát, đo lường các tỷ lệ Fibonacci, các bạn sẽ quen dần với việc nhận diện mô hình này, từ đó, quá trình giao dịch sẽ thuận lợi hơn, tiết kiệm thời gian và hiệu quả hơn.

CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG.